Cung phi là gì? Cách tính, tra cứu, ứng dụng phong thủy theo năm sinh

Cung phi là một trong những khái niệm phong thủy quan trọng giúp xác định cung mệnh phong thủy của mỗi người dựa trên năm sinh âm lịch và giới tính. Thông qua cách tính đơn giản nhưng chuẩn xác, mỗi người có thể tra cứu quái mệnh (cung phi) của bản thân thuộc Đông tứ mệnh hay Tây tứ mệnh, từ đó ứng dụng vào chọn hướng nhà, xem tuổi kết hôn, bố trí giường ngủ, bàn làm việc hay sử dụng vật phẩm phong thủy hợp mệnh. Bài viết này sẽ giúp bạn hiểu rõ khái niệm cung phi, phân biệt với sinh mệnh, nắm vững cách tính cung phi theo giới tính và năm sinh, giải mã ý nghĩa từng cung, đồng thời hướng dẫn ứng dụng chi tiết trong phong thủy đời sống để tăng cường vận khí, tài lộc và sức khỏe.

1. Cung phi là gì?

1.1. Khái niệm cung phi trong phong thủy

Cung phi là một khái niệm trong phong thủy Bát trạch, dùng để xác định cung mệnh phong thủy của một người dựa trên năm sinh âm lịch và giới tính. Mỗi người sẽ có một quái mệnh (cung phi) cụ thể thuộc 1 trong 8 cung sau: Càn, Khảm, Cấn, Chấn, Tốn, Ly, Khôn, Đoài, tương ứng với các yếu tố trong ngũ hành như Kim, Mộc, Thủy, Hỏa, Thổ.

Không giống như tử vi truyền thống dựa vào giờ sinh và can chi, cung phi chỉ cần biết năm sinh âm lịch và giới tính là có thể xác định. Cung phi thường được ứng dụng trong các vấn đề liên quan đến phong thủy nhà ở, chọn hướng, xem tuổi vợ chồng, và là yếu tố nền tảng để phân tích Đông tứ mệnh – Tây tứ mệnh.

Cung phi dùng để xác định cung mệnh một người dựa vào năm sinh âm lịch và giới tính

1.2. Phân biệt cung phi với sinh mệnh và cung mệnh

Để tránh nhầm lẫn, cần phân biệt rõ cung phi, sinh mệnh và cung mệnh – đây là 3 khái niệm khác nhau trong phong thủy và tử vi.

• Sinh mệnh (mệnh ngũ hành): Là ngũ hành nạp âm của năm sinh, không phân biệt giới tính. Ví dụ: người sinh năm 1990 có mệnh Lộ Bàng Thổ (hành Thổ).
• Cung mệnh: Khái niệm tổng quát, đôi khi được dùng thay thế cho cung phi trong một số tài liệu dân gian, nhưng ít ứng dụng trong phong thủy chính thống.
• Cung phi (quái mệnh): Được xác định bằng cách cộng hai số cuối năm sinh, áp dụng công thức riêng cho nam và nữ. Cung phi phản ánh tính chất âm dương, hành khí, mệnh trạch và là cơ sở quan trọng trong Bát trạch phong thủy.

Như vậy:

• Sinh mệnh → dùng trong tử vi đẩu số, xem tổng quát số mệnh
• Cung phi → dùng trong xem hướng nhà, bố trí không gian, xem tuổi hợp – khắc

1.3. Nền tảng của cung phi trong bát trạch phong thủy

Cung phi là nền tảng để phân chia con người thành hai nhóm chính: Đông tứ mệnh và Tây tứ mệnh. Dựa vào cung phi, người ta sẽ biết bản thân hợp với những phương hướng nào, ứng với trạch mệnh tương sinh hay tương khắc.

Bảng phân loại Đông – Tây tứ mệnh:

• Đông tứ mệnh gồm các cung: Khảm, Chấn, Tốn, Ly
• Tây tứ mệnh gồm các cung: Khôn, Càn, Đoài, Cấn

Trong Bát trạch, có 8 phương vị tương ứng với từng cung mệnh:

• 4 hướng tốt: Sinh khí, Thiên y, Diên niên, Phục vị
• 4 hướng xấu: Tuyệt mệnh, Lục sát, Ngũ quỷ, Họa hại

Việc xác định đúng cung phi giúp chọn hướng nhà, hướng bàn thờ, bếp, giường ngủ,… để thu hút cát khí, tài lộc và sức khỏe cho gia chủ.

2. Cách tính cung phi chính xác theo năm sinh và giới tính

2.1. Bảng quy đổi cung phi theo năm sinh âm lịch

Cách tính cung phi được hướng dẫn cụ thể như sau:

Bước 1: Xác định năm sinh âm lịch

Nếu sinh trước Tết âm lịch, cần lấy năm trước đó.

Bước 2: Cộng 2 số cuối của năm sinh

Ví dụ: 1990 → 9 + 0 = 9

Nếu tổng > 9 thì cộng lại cho đến còn 1 chữ số. Ví dụ: 1996 → 9 + 6 = 15 → 1 + 5 = 6

Bước 3: Áp dụng công thức riêng theo giới tính

• Nam sinh từ 1900 – 1999: 10 – số tổng
• Nữ sinh từ 1900 – 1999: 5 + số tổng

(Nếu sinh từ năm 2000 trở đi: nam dùng 9 – tổng, nữ dùng 6 + tổng)

Trường hợp ra kết quả là 5:

• Nam lấy Cung Càn
• Nữ lấy Cung Cấn

Bước 4: Tra cứu cung phi theo kết quả cuối cùng

Sau khi áp dụng công thức tính, bạn sẽ thu được một con số từ 1 đến 9. Dựa vào đó, tra cứu như sau:

• Kết quả là 1 → thuộc Cung Khảm, hành Thủy, thuộc Đông tứ mệnh.
• Kết quả là 2 → thuộc Cung Khôn, hành Thổ, thuộc Tây tứ mệnh.
• Kết quả là 3 → thuộc Cung Chấn, hành Mộc, thuộc Đông tứ mệnh.
• Kết quả là 4 → thuộc Cung Tốn, hành Mộc, thuộc Đông tứ mệnh.
• Kết quả là 5 → nếu là nam, lấy Cung Càn (Kim, Tây tứ mệnh); nếu là nữ, lấy Cung Cấn (Thổ, Tây tứ mệnh).
• Kết quả là 6 → thuộc Cung Càn, hành Kim, thuộc Tây tứ mệnh.
• Kết quả là 7 → thuộc Cung Đoài, hành Kim, thuộc Tây tứ mệnh.
• Kết quả là 8 → thuộc Cung Cấn, hành Thổ, thuộc Tây tứ mệnh.
• Kết quả là 9 → thuộc Cung Ly, hành Hỏa, thuộc Đông tứ mệnh.

2.2. Tại sao nam và nữ cùng năm sinh lại có cung phi khác nhau?

Đây là điều khiến nhiều người thắc mắc, nhưng hoàn toàn có lý do phong thủy:

• Cung phi được xác định dựa trên nguyên lý âm dương – ngũ hành, vì vậy giới tính (âm/dương) là yếu tố quyết định phương pháp tính.
• Cùng một năm sinh nhưng nam là dương – dùng công thức trừ, còn nữ là âm – dùng công thức cộng.

Do đó, kết quả sẽ khác nhau, dẫn đến việc nam và nữ có cung phi – hướng nhà – phương vị cát hung khác biệt.

Việc phân biệt này giúp tạo sự hài hòa âm dương trong phong thủy Bát trạch, đảm bảo năng lượng sống được cân bằng, hỗ trợ tốt cho vận khí cá nhân và gia đình.

3. 8 loại cung phi và ngũ hành tương ứng

3.1. Danh sách các cung phi trong Bát trạch

Trong hệ thống Bát trạch phong thủy, có tất cả 8 cung phi chính, bao gồm: Càn, Khảm, Cấn, Chấn, Tốn, Ly, Khôn, Đoài. Mỗi cung tương ứng với một ngũ hành nhất định, đại diện cho một dạng năng lượng riêng biệt, ảnh hưởng đến vận khí, tính cách và sự tương hợp trong môi trường sống.

3.2. Phân tích chi tiết từng cung phi: hành gì, tính chất, năng lượng

• Cung Càn (hành Kim): Đại diện cho Trời, mang năng lượng mạnh mẽ, cứng rắn, quyết đoán. Người thuộc cung này thường có tố chất lãnh đạo, sống nguyên tắc và đề cao danh dự. Tuy nhiên, cũng dễ bảo thủ nếu không kiểm soát tốt bản thân.
• Cung Khảm (hành Thủy): Tượng trưng cho nước, tính cách linh hoạt, sâu sắc, biết thích nghi. Người cung Khảm thường thông minh, cẩn trọng và có trực giác mạnh. Tuy nhiên, nếu năng lượng Thủy mất cân bằng, dễ dẫn đến lo lắng, bất an.
• Cung Cấn (hành Thổ): Đại diện cho núi non, sự ổn định, vững chắc và điềm đạm. Người thuộc cung Cấn thường kiên trì, bền bỉ và có khả năng tích lũy. Nhược điểm là đôi khi quá chậm chạp, thiếu linh hoạt.
• Cung Chấn (hành Mộc): Biểu tượng cho sấm sét và sự khai mở. Người thuộc cung Chấn có năng lượng dồi dào, dám nghĩ dám làm, thích khám phá và đổi mới. Nhưng họ cũng dễ nóng vội, hấp tấp nếu không rèn luyện tính kiên nhẫn.
• Cung Tốn (hành Mộc): Đại diện cho gió, thể hiện sự mềm mại, uyển chuyển, giàu lòng cảm thông. Người cung Tốn thường khéo léo, có khả năng ngoại giao tốt, thích hợp trong các công việc cần giao tiếp. Tuy nhiên, đôi khi thiếu quyết đoán.
• Cung Ly (hành Hỏa): Tượng trưng cho ánh sáng, trí tuệ, đam mê. Người cung Ly thường năng động, nhiệt huyết, có tầm nhìn xa và khả năng truyền cảm hứng. Nhược điểm là dễ căng thẳng, bốc đồng nếu không cân bằng cảm xúc.
• Cung Khôn (hành Thổ): Biểu trưng cho đất mẹ, bao dung, ổn định và chu toàn. Người cung Khôn thường thực tế, chăm chỉ và có thiên hướng phục vụ, hỗ trợ người khác. Tuy nhiên, dễ bị ảnh hưởng bởi người xung quanh nếu thiếu bản lĩnh.
• Cung Đoài (hành Kim): Đại diện cho hồ ao, thể hiện sự vui vẻ, hòa nhã và thân thiện. Người thuộc cung Đoài thường có lối sống tích cực, dễ gần, sáng tạo trong công việc. Nhưng nếu năng lượng Kim quá vượng, dễ dẫn đến thụ động hoặc phụ thuộc.

3.3. Mối liên hệ giữa cung phi và ngũ hành trong phong thủy

Tám cung phi trong Bát trạch phong thủy đều gắn với một hành trong ngũ hành: Kim, Mộc, Thủy, Hỏa, Thổ. Mối liên hệ này giúp xác định sự tương hợp – tương khắc không chỉ trong việc chọn vật phẩm phong thủy, mà còn trong các yếu tố như màu sắc, chất liệu, cách bài trí nội thất, xem tuổi vợ chồng, và hỗ trợ cải vận.

Dù cung phi tương ứng với một hành trong ngũ hành, nhưng trong các ứng dụng như chọn hướng nhà, xem tuổi vợ chồng hay bố trí không gian sống, vẫn cần ưu tiên hệ thống Bát trạch để xác định cát – hung, còn nguyên lý ngũ hành chỉ nên sử dụng như yếu tố hỗ trợ nhằm điều hòa năng lượng và tăng cường phong thủy cá nhân.

• Chọn màu sắc hợp mệnh: Người cung Ly (Hỏa) nên ưu tiên màu đỏ, cam, tím (hành Hỏa) hoặc xanh lá cây (Mộc – tương sinh).
• Bố trí vật phẩm phong thủy phù hợp: Ưu tiên chất liệu hoặc hình dáng tương ứng với hành của cung phi hoặc hành tương sinh.
• Cân bằng năng lượng nội thất: Sử dụng các yếu tố Mộc, Thủy, Kim... đúng cách để điều hòa không gian, hỗ trợ sức khỏe và tinh thần.
• Xem tuổi kết hôn, hợp tác làm ăn: So sánh hành của hai cung phi để xem xét sự hỗ trợ hay xung khắc trong mối quan hệ.

Ví dụ: Người thuộc cung Tốn (Mộc) có thể sử dụng vật phẩm hành Thủy (vì Thủy sinh Mộc) như hồ cá, bình nước phong thủy… để tăng vượng khí. Trong khi đó, nên tiết chế yếu tố Kim trong không gian vì Kim khắc Mộc.

4. Ứng dụng cung phi trong đời sống thực tế

4.1. Chọn hướng nhà hợp cung phi

Một trong những ứng dụng phổ biến và quan trọng nhất của cung phi chính là chọn hướng nhà hợp mệnh. Dựa trên Bát trạch, mỗi người sẽ thuộc một trong hai nhóm: Đông tứ mệnh hoặc Tây tứ mệnh, tương ứng với các hướng tốt – xấu như sau:

• Đông tứ mệnh gồm các cung: Khảm, Chấn, Tốn, Ly → hợp với các hướng: Bắc, Đông, Nam, Đông Nam.
• Tây tứ mệnh gồm các cung: Càn, Khôn, Cấn, Đoài → hợp với các hướng: Tây, Tây Bắc, Tây Nam, Đông Bắc.

Việc chọn hướng nhà đúng với cung phi giúp mang lại Sinh khí, Thiên y, Diên niên và Phục vị – bốn phương vị tốt lành trong Bát trạch. Ngược lại, nếu phạm phải Tuyệt mệnh, Ngũ quỷ, Lục sát hoặc Họa hại sẽ dễ gặp trắc trở về sức khỏe, tài lộc, gia đạo.

Chẳng hạn: người có cung phi Khảm, thuộc Đông tứ mệnh, nên chọn nhà hướng Đông Nam để nhận Sinh khí, hoặc Nam để nhận Thiên y. Ngược lại, nên tránh các hướng Tây hoặc Tây Bắc vì đó là hướng xấu như Tuyệt mệnh hoặc Lục sát

8 cung phi và hướng tương ứng trong phong thủy bát trạch

4.2. Xem tuổi kết hôn theo cung phi

Cung phi còn được sử dụng để xem tuổi kết hôn, xác định sự hợp – khắc giữa hai người không chỉ theo tuổi mà còn theo cung mệnh trong phong thủy. Khi hai người kết hôn, cung phi của họ kết hợp với nhau sẽ tạo ra một trong tám kết quả:

• Sinh khí: Hợp nhất, mang lại tài lộc, thành công.
• Thiên y: Tốt về sức khỏe, con cái, yên ổn.
• Diên niên (Phúc đức): Hòa thuận, bền vững.
• Phục vị: Bình yên, ổn định, thuận hòa.
• Họa hại: Mất của, gặp rắc rối.
• Ngũ quỷ: Gây chia rẽ, bệnh tật, cãi vã.
• Lục sát: Rủi ro về pháp lý, mâu thuẫn.
• Tuyệt mệnh: Hung nhất, dễ chia ly, tai nạn.

Nếu cặp đôi phạm vào các cung xấu như Tuyệt mệnh hay Ngũ quỷ, có thể hóa giải bằng các cách sau:

• Chọn hướng nhà hoặc giường ngủ hợp với một bên để cân bằng.
• Đặt vật phẩm phong thủy phù hợp với hành bản mệnh để hóa giải năng lượng xấu.
• Sinh con có cung phi trung gian để điều hòa vận khí cho gia đình.

4.3. Ứng dụng khác: chọn hướng bàn làm việc, giường ngủ, phong thủy cá nhân

Ngoài việc chọn hướng nhà hay xem tuổi kết hôn, cung phi còn được ứng dụng trong nhiều khía cạnh phong thủy cá nhân:

• Hướng bàn làm việc: Đặt theo hướng hợp cung phi để tăng hiệu suất, thu hút tài lộc và cải thiện mối quan hệ xã hội.
• Hướng giường ngủ: Giúp tăng cường năng lượng tích cực, ngủ ngon hơn, đặc biệt với người dễ bị mất ngủ hoặc sức khỏe yếu.
• Vật phẩm phong thủy: Chọn màu sắc, chất liệu và vị trí đặt theo hành tương sinh với cung phi để gia tăng năng lượng tốt (ví dụ: người cung Tốn – hành Mộc nên chọn vật phẩm hành Thủy như hồ cá, tranh sơn thủy…).

5. Giải đáp các câu hỏi thường gặp về cung phi

5.1. Cung phi có thay đổi không?

Cung phi là kết quả được tính dựa trên năm sinh âm lịch kết hợp với giới tính, nhằm xác định cung mệnh phong thủy của mỗi người theo hệ thống Bát trạch. Vì vậy, một khi đã được xác định đúng theo công thức chuẩn, thì cung phi là cố định suốt đời, không thay đổi theo thời gian.

Khác với một số khái niệm trong tử vi có thể biến đổi theo vận hạn, đại vận hay tiểu vận, thì cung phi giống như một mã số định danh phong thủy cá nhân – gắn liền với khí trường, năng lượng âm dương, và ảnh hưởng đến sự tương tác của người đó với không gian sống như hướng nhà, vị trí bếp, phòng ngủ, phòng làm việc.

Do đó, bạn chỉ cần tính cung phi một lần duy nhất, miễn là bạn xác định đúng năm sinh âm lịch (đặc biệt lưu ý sinh trước – sau tiết Lập Xuân), thì kết quả sẽ không thay đổi trong suốt cuộc đời.

5.2. Có thể khắc phục khi cung phi khắc nhau không?

Đây là một trong những thắc mắc phổ biến nhất khi hai người có cung phi khắc mệnh nhau hoặc người với hướng nhà không hợp cung phi. Trên thực tế, tuy cung phi xung khắc là điều cần lưu tâm trong phong thủy, nhưng vẫn có thể hóa giải và khắc phục bằng những phương pháp phù hợp, dựa trên nguyên lý ngũ hành tương sinh – tương khắc, và sự sắp xếp không gian linh hoạt.

Một số cách hóa giải xung khắc cung phi phổ biến:

• Sử dụng vật phẩm phong thủy: đặt các vật phẩm mang hành trung gian để hóa giải xung khắc. Ví dụ: nếu người mệnh Mộc ở nhà hướng Kim (khắc Mộc), thì có thể sử dụng các vật phẩm hành Thủy để trung hòa (vì Thủy sinh Mộc, Kim sinh Thủy).
• Bố trí lại nội thất theo nguyên tắc phong thủy: xoay hướng giường ngủ, bếp, bàn làm việc… để tránh trực xung với hướng xấu.
• Sử dụng màu sắc hợp mệnh: phối màu trong trang trí nội thất để tăng cường năng lượng phù hợp với bản mệnh.

Ngoài ra, nếu vợ chồng có cung phi xung khắc, thì có thể hóa giải bằng cách thiết kế ngôi nhà theo hướng hợp với người có vai trò trụ cột chính trong gia đình (thường là người có cung phi mạnh hơn hoặc là người có ảnh hưởng nhiều hơn đến vận khí của ngôi nhà).

Tóm lại, cung phi khắc nhau không phải là điều không thể hóa giải, quan trọng là bạn hiểu đúng nguyên lý và vận dụng phong thủy một cách linh hoạt, hiện đại, thay vì quá cứng nhắc.

5.3. Cung phi và cung mệnh nên theo cái nào khi xem nhà?

Đây là câu hỏi rất thường gặp, bởi nhiều người vẫn nhầm lẫn giữa cung phi và cung mệnh (hay còn gọi là sinh mệnh). Trên thực tế, hai khái niệm này không giống nhau, và được sử dụng trong hai hệ thống phong thủy khác nhau, với ứng dụng hoàn toàn khác biệt:

• Cung mệnh (hay sinh mệnh) là kết quả từ nạp âm ngũ hành năm sinh, không phân biệt giới tính. Ví dụ: người sinh năm 1990 thuộc mệnh Lộ Bàng Thổ.
• Cung phi là kết quả tính toán dựa trên năm sinh âm lịch kết hợp với giới tính, và thuộc hệ thống quái số – Bát trạch, phục vụ chủ yếu cho việc xem phong thủy nhà cửa, hướng cát – hung, chọn hướng bếp, giường ngủ, cửa chính, tuổi kết hôn,...

Khi xét đến phong thủy nhà ở, việc xác định cung phi là yếu tố ưu tiên và bắt buộc. Đó là bởi vì Bát trạch phong thủy – nền tảng phổ biến nhất trong việc chọn hướng nhà hợp tuổi, chỉ dựa vào cung phi để xác định các phương vị Sinh khí, Thiên y, Phục vị, Diên niên,... hay các hướng xấu như Tuyệt mệnh, Lục sát, Ngũ quỷ, Họa hại.

Vì vậy, nếu bạn đang có ý định:

• Mua đất, xây nhà
• Xem hướng cửa chính, bếp, phòng ngủ
• Xem tuổi hợp để kết hôn hoặc làm ăn

… thì hãy dùng cung phi để làm chuẩn, không dùng sinh mệnh trong những trường hợp này.

6. Kết luận

Trong phong thủy hiện đại, hiểu đúng về cung phi không chỉ giúp bạn kết nối hài hòa với không gian sống mà còn mở ra cơ hội tối ưu hóa các yếu tố vô hình như năng lượng, tài vận và sự ổn định tinh thần. Dù chỉ là một yếu tố trong tổng thể bức tranh phong thủy, nhưng cung phi lại đóng vai trò như chiếc “la bàn” định hướng cho những lựa chọn quan trọng trong đời sống: từ cách xây dựng tổ ấm, bố trí nơi làm việc đến các mối quan hệ cá nhân.

Điều quan trọng là mỗi người nên tiếp cận cung phi một cách khoa học, có chọn lọc và phù hợp với hoàn cảnh thực tế, thay vì phụ thuộc máy móc hay tuyệt đối hóa phong thủy như một yếu tố tiên quyết. Phong thủy là để hỗ trợ và nâng đỡ cuộc sống – không phải giới hạn nó.

Khi được ứng dụng đúng cách, cung phi sẽ trở thành công cụ bổ trợ hữu ích để bạn sống chủ động hơn, đưa ra những quyết định sáng suốt và xây dựng một môi trường sống cân bằng, tích cực cả về vật chất lẫn tinh thần. Hãy xem cung phi như một người bạn đồng hành trên hành trình kiến tạo cuộc sống trọn vẹn và hài hòa hơn mỗi ngày.